Toen Adam en Eva in het paradijs een hap namen van de appel, de verboden vrucht van de boom van Kennis van Goed en Kwaad, veranderde er iets in hen. Ze werden zich bewust van zichzelf en bedekten hun naaktheid. De kerkvader Augustinus interpreteerde dit een paar duizend jaar later op een curieuze manier: ze werden verleid tot zonde, meende hij. En hadden voor het eerst seks.
Nergens in de bijbel staat dat seks zondig is, maar Augustinus was zo invloedrijk dat de kerk er maar liefst een erfzonde van maakte. En daardoor zijn alle priesters in de katholieke kerk nu celibatair. En seks en naaktheid zijn nog steeds een moeilijk onderwerp in onze christelijke, westerse samenleving.
(Je kunt je afvragen waarom Augustinus niet meer heeft gefocust op het eten van de appel. Dan zouden we nu in een samenleving leven waar het eten een zondige daad is, terwijl we ondertussen lustig met iedereen vrijen).
Andere filosofen zijn anders gaan kijken naar deze zondeval van Adam en Eva. Die zien het paradijs waar Adam en Eva leefden als een metafoor voor het onbewuste van de mens. De mens bestond wel, maar was zich nauwelijks bewust van zichzelf – net als planten of dieren. Hij/zij leefde zijn/haar leven en ging dood.
Het eten van de appel is de metafoor voor het ontstaan van het bewustzijn. De mens werd zich bewust van zichzelf, ontdekte zijn eigen naaktheid en kwetsbaarheid.
Met het ontstaan van het zelfbewustzijn, ontstonden allerlei gevoelens, kan ik mij voorstellen. Zoals schaamte. Je werd je bewust dat anderen jou zagen, ook op momenten dat je dat niet wilde. Een ander emotie die sterker werd: angst; als je je bewust wordt van jezelf en je omgeving, dan is het niet moeilijk te bedenken welke gevaren er op de loer liggen. Want bewust zijn is ook: denken en voorspellen wat er gaat gebeuren.
Ik denk dat de laatste interpretatie, namelijk de appel als metafoor voor het ontstaan van het menselijk bewustzijn en bijbehorende gevoelens, tegenwoordig meer aanslaat dan de interpretatie van Augustinus. Maar in de opvoeding van onze kinderen dragen we dit niet uit. We besteden veel te weinig aandacht aan bewustwording en de daaruit voortvloeiende gevoelens. Nog steeds hebben veel mensen nauwelijks een idee wat ze voelen. Waardoor er maatschappelijk steeds meer problemen ontstaan zoals burn-out en depressie.
Wil jij je meer bewust worden van je gevoelens? In de analytische therapie die ik verzorg onderzoeken we hoe je je er meer bewust van kan worden en waar je angsten een boosheid vandaan komen. Geïnteresseerd? Mail me op paul@lensink.org