Ik zou soms zo graag twee tegengestelde standpunten willen innemen. Neem de woningmarkt en asielzoekers. Ik vind dat mijn kinderen een eigen woning moeten kunnen vinden. Maar ook dat we asielzoekers moeten opvangen in Nederland en een woning moeten aanbieden. Terwijl er een groot te kort aan woningen is.
Er zijn meer onderwerpen waar ik een dubbel standpunt in zou willen nemen. Zoals de wapenhandel. Prima dat pensioenfonds ABP besluit niet meer te investeren in de wapenindustrie. Maar tegelijkertijd vind ik dat Nederland Oekraïne wel wapens moet leveren. Of het conflict in de Gaza strook. Ik bent tegen Hamas èn tegen Israël. Want Israël mag geen onschuldige burgers bombarderen of Palestijnen uit hun land wegtreiteren. Maar Hamas mag geen raketten op Israël afvuren, baby’s onthoofden of muziekfestivalbezoekers vermoorden.
Voor deze voorbeelden geldt: Als ik beide standpunten omarm, snappen mijn vrienden en familie me niet. ‘Heb je hem weer. Is hij nou voor of tegen?’ En dat roept bij mij het gevoel op buitengesloten te worden. Heldere standpunten passen in een overzichtelijk wereldbeeld, dat we delen in een groep van gelijkgestemden. Tweeslachtige standpunten veroorzaken kortsluiting in mijn hoofd en in dat van familie en vrienden.
Zo’n dubbel standpunt levert dus het nodige psychologische ongemak op. Daarom kiezen we vaak maar een van beide standpunten en verdedigen dat met verve. Dat uit zich in demonstraties, haatcampagnes op social media, scherpe politieke tegenstellingen en veel maatschappelijke onrust. Terwijl we eigenlijk weten dat het ándere standpunt ook veel waarde heeft.
Is er een oplossing? Die is niet eenvoudig. De filosoof Hegel heeft er een dialectische vergelijking van gemaakt: these- antithese- synthese. Wat hij bedoelde is: probeer beide standpunten in een nieuw standpunt te verenigen. In het geval van het woningtekort en de asielzoekers-instroom zou je kunnen voorstellen: bouw lege kantoorgebouwen om tot woningen, waar asielzoekers en woningzoekers gezamenlijk kunnen wonen. Dan is er ruimte genoeg voor iedereen. En in geval van Israel-Hamas: laat de Gaza-strook besturen door een internationale vredesmacht, die de beide vechtende partijen uit elkaar houdt.
Zo komen de tegenstellingen weer tot rust. Ook in je hoofd.
Worstel jij met ingewikkelde dilemma’s en kun je geen keuzes maken? Maakt je dat onrustig? In de analytische therapie die ik verzorg onderzoeken we wat de oorzaak is en hoe je een manier kunt ontwikkelen om wel tot keuzes te komen. Geïnteresseerd? Neem contact met me op: paul@lensink.org.