Moedermoord

Waarom zou je je moeder vermoorden? Ze is altijd lief voor je geweest, gaf je brood mee naar school, zorgde voor thee als je thuiskwam. En knuffelde je als je verdriet had.

Nou ja, dat is het cliché-beeld dat we hebben van de goede moeder. En stel dat je zo’n moeder hebt. Waarom is het dan nodig haar te vermoorden?

Kortweg gezegd: omdat ze je klein en afhankelijk wil houden. Ze wil geen afstand doen van jou, haar kleine lieveling, maar je blijven bemoederen en verzorgen tot je een ons weegt. En hierdoor blijf je klein en blijf je vertrouwen op haar bescherming en troost. Waardoor je zelf emotioneel niet volwassen wordt. De keuze is daarom: je moeder vermoorden of een moederskind blijven.

Toegegeven: ik stel het nu wel erg scherp. Dat vermoorden moet je niet letterlijk doen, maar symbolisch. De moeder waarover ik nu schrijf is namelijk de moeder die je in jezelf meedraagt. Ze is het stemmetje in je hoofd dat je vraagt of het wel verstandig is wat je doet? En dat je ongevraagd vertelt wat ze ergens van vindt. ‘Mam, hou je kop!’, sis je nijdig in jezelf. Maar je moeder praat voortdurend met je mee, waar je ook bent, en wat je ook doet. En soms kan dat behoorlijk hinderlijk zijn. ‘Mam, laat me met rust!’

Volgens de Jungiaans psycholoog James Hillman komt dit omdat de archetypische moeder wil voorkomen dat je gevoelens ontwikkelt die niet op haar gericht zijn: ‘as if ‘she’ intended to prevent any feeling from being used apart from her demands for affects’. Het liefst ziet ze dat jouw gevoel op haar is gericht en op niemand anders.  Zonder de volledige aandacht van haar kinderen weet je moeder zich geen raad. Wordt haar leven zinloos. En daarom laat ze je niet los.

Vermoorden dus, maar dan symbolisch. Dat is een grote stap. Het gebeurt voor een groot deel vanzelf, tijdens je puberteit. Dan neem je afstand van je moeder en ga je onderzoeken wat je eigen normen en waarden zijn in het leven. Je neemt vast wel wat over van je moeder. Maar als je teveel blijft hangen in de moraliteit van je moeder, dan blijf je ook te afhankelijk van haar oordeel bij alles wat je doet. En dat kan behoorlijk hinderlijk zijn.

Wat zijn geschikte moordwapens? Afstand nemen, ruzie maken of een boze brief schrijven kunnen al goed helpen. Of een voodoo-poppetje van haar maken en dat verbranden. Zolang het maar symbolisch is.

Ook benieuwd hoe je je moeders stem wat vaker het zwijgen kunt opleggen? In de analytische therapie die ik verzorg onderzoeken we hoe je dit kunt doen. Geïnteresseerd? Mail me op: paul@lensink.org