'De oorlog in de Oekraïne is een oorlog van het verleden. Poetin wil terug naar die tijd. Hij wil niet meer in 2023 leven omdat Rusland van alles is kwijtgeraakt: de Sovjet-Unie, zijn invloed in de Oekraïne, de legende van de overwinning in de Tweede Wereldoorlog. Hij begrijpt de huidige wereld niet meer en wil terug naar de tijd dat zijn land nog sterk en machtig was.’ Aldus de Bulgaarse schrijver Georgi Gospodinov in de boekenbijlage van NRC. Hij waarschuwt voor nostalgie: dat wordt gebruikt als propagandamiddel.
En dat klopt; hoe vaak gebruikt het bedrijfsleven niet een nostalgisch beeld om produkten aan te prijzen? Gemaakt volgens oma’s recept. En ook politiek wordt er best vaak verwezen naar vroeger. Alsof alles toen veel beter was. Zie Poetin.
De cijfers wijzen anders uit: vroeger was er meer armoede, sterfte, ziektes, etc. Nostalgie gaat vaak over het verlangen naar één aspect uit het verleden. De lekkere soep van moeder, of het spannende logeren bij oma op de boerderij. Het gevoel dat op dat ene moment het leven zorgeloos en fijn was. Alle andere aspecten die minder fijn waren, zijn we vergeten. Zelfs als we met een tijdmachine terug zouden kunnen reizen naar ‘die tijd’, zouden we erachter komen dat we die minder goed ervaren als in onze herinnering. Simpelweg omdat we zelf zijn veranderd; ouder, meer levenservaring, meer inzicht.
Nostalgie is gevaarlijk: het is een illusie waarmee we blijven hangen in een niet-bestaand, ideaal verleden. Mopperend dat het vroeger allemaal beter was, leven we voortwaarts, richting toekomst. Gedreven door angst voor het onbekende.
Is het mogelijk om die toekomst wél onbevangen, zonder angst, tegemoet te treden? Jazeker. Door eerlijk je angsten onder ogen te zien en daarmee af te rekenen. Dan verdwijnen de nostalgische gevoelens als sneeuw voor de zon. Vroeger was het helemaal niet beter. En in de toekomst gaat het beter worden.
Heb jij last van nostalgische gevoelens? Denk jij ook dat het vroeger allemaal beter was? en kijk je met angst of boosheid naar de toekomst? In de analytische therapie die ik verzorg, onderzoeken we de bron van je boosheid en angst. Zodat je de toekomst onbevangen tegemoet kunt treden. Geïnteresseerd? Neem contact op: paul@lensink.org
Comments